Arşiv Kaydı Kaç Yılda Silinir? — Bilimsel ve Hukuki Bir İnceleme
Evde oturup eski belgelerimize bakarken ya da bir başvuru sürecinde “Arşiv kaydım ne zaman silinir?” diye merak ederken yalnız olmadığınızı düşünüyorum. Bu yazıda, konuya hem bilimsel hem de hukuki bir merakla yaklaşıp, arşiv kayıtlarının ne kadar süreyle saklandığını, hangi koşullarda silinebildiğini ve neden net bir “herkes için aynı süre” demenin mümkün olmadığını birlikte irdeleyeceğiz.
Arşiv Kaydı Nedir?
Öncelikle “arşiv kaydı” ifadesi farklı bağlamlarda kullanılabiliyor. Ancak hukuki bağlamda — özellikle 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu kapsamında — “arşiv kaydı”, kişinin geçmişte işlediği suç nedeniyle adli sicilde yer almış mahkumiyet kayıtlarının, cezanın infazının tamamlanması ya da belli hukuki şartların gerçekleşmesi sonrasında adli sicilden silinip merkezi arşiv sistemine aktarılması anlamına geliyor. ([adlisicil.org][1])
Yani bu süreç, “kayıt tamamen yok oluyor” değil; “aktif sicilden arşive devrediliyor”. ([Sezgen Hukuk][2])
Arşiv Kaydının Silinmesi: Hukuki Zemin
Arşiv kaydının silinmesi, yalnızca otomatik bir işlemin sonucu değil — belirli yasal koşullara, suçun türüne, infazın tamamlanmasına, varsa şikâyet şartlarına bağlı. ([Minar Law][3])
Örneğin: cezanın infazı tamamlandığında; şikâyetten vazgeçilmesi ya da etkin pişmanlık gibi durumlarda; cezanın zamanaşımının dolması veya genel af gibi hallerde arşiv kaydı silinebilir. ([Minar Law][3])
Dolayısıyla, arşiv kaydının “kaç yılda silinir” sorusu tek bir sabit sayı ile yanıtlanamaz — suçun türü, mahkûmiyetin niteliği, infaz durumu ve hukuki değişkenlikler belirleyici.
Yaygın Süreler: 5, 15, 30 Yıl…
Pratikte birçok hukuk bürosu ve rehber kaynak, arşiv kayıtlarının silinmesindeki sürelerin mahkûmiyetin niteliğine göre değiştiğini, bu kapsamda 5 yıl, 15 yıl veya 30 yıla kadar farklı sürelerin gündeme gelebileceğini belirtiyor. ([buraksenhukuk.com][4])
Örneğin, daha hafif ya da sıradan mahkûmiyetlerde 5 yıl; daha ağır suçlarda ya da özel durumlarda 15 ya da 30 yıl gibi süreler söz konusu olabiliyor. ([dayibilir.com][5])
Ancak bu sürelere ulaşmak — yalnızca zaman şartıyla değil — aynı zamanda fiilin ve mahkûmiyetin hukuken “ortadan kalkmış sayılması” için gereken şartların da gerçekleşmesini gerektiriyor. ([Adli Sicil][6])
Bilimsel / Veri Koruma Perspektifi
Arşiv kaydı gibi kişisel verilerin saklanması; verinin “örneğin suç geçmişi” olması sebebiyle hassas veri kategorisine girer. Bu nedenle, bu verilerin ne kadar süreyle tutulacağı, silinip silinmeyeceği ya da anonimleştirilip arşivlenip arşivlenemeyeceği soruları önem taşır.
Uluslararası veri koruma mevzuatlarında — örneğin General Data Protection Regulation (GDPR) gibi düzenlemeler — veri saklama süresi ve arşivleme konusunda “gereklilik” ve “amaçla sınırlılık” ilkelerine vurgu yapılır. Özellikle arşiv amaçlı veri işlenmesinde, uygun teknik ve organizasyonel tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir. ([gdpr-info.eu][7])
Araştırma arşivleri ya da kamu kayıtları bağlamında da veriler belirli bir süre saklanabilir; ancak ideal uygulama, verinin artık kullanılmaz hale geldiğinde güvenli şekilde anonimleştirilmesi ya da silinmesidir. ([bristol.ac.uk][8])
Bu yaklaşım, hem bireyin özel hayatına saygı hem de hukuki adalet ve toplumsal tümleşme açısından önemlidir.
Neden Net Bir “X Yıl” Yok?
Çünkü suçun niteliği, infaz durumu, yargı süreci, özel af ya da zamanaşımı gibi değişkenler kriter.
Hukuki düzenlemeler zaman içinde değişebiliyor; geçmişte işlenen suçlar için farklı kurallar geçerli olabiliyor.
Veri koruma, adalet ve arşivleme politikaları — hem toplumsal hem bireysel haklar gözetilerek — “duruma özel” değerlendirmeyi gerektiriyor.
Tartışmayı Davet Eden Sorular
Sizce arşiv kaydının silinmesi ne kadar süre sonra adil sayılır? 5 yıl yeterli midir, 30 yıl mı makuldür?
Toplumsal güvenlik, suçun hafızada tutulması ve birey hakları arasında nasıl dengelenmeli?
Arşiv kaydının silinmesi yerine anonimleştirilip arşivlenmesi daha etik ve dengeli bir yaklaşım olabilir mi?
—
Arşiv kaydı silinmesi, salt bir idari işlem değil — bireyin topluma yeniden katılımı, adaletin hem toplumsal hem bireysel yüzü, ve veri koruma gibi modern dinamikleri içeren kompleks bir mesele. Bu yazıda somut hukuki kurallar, olası süreler ve bilim‑yasal veri koruma perspektiflerini birlikte inceledim. Siz de kendi bakış açınızı, bu kapıları aralarken nelere dikkat edileceğini düşündüğünüzü paylaşabilirsiniz.
[1]: “Adli Sicil Arşiv Kaydı Nedir? (2025)”
[2]: “Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Nedir Nasıl Silinir? – SEZGEN HUKUK”
[3]: “Adli Sicil Kaydı ve Arşiv Kaydının Silinmesi – minarlaw.com”
[4]: “ŞEN HUKUK BÜROSU – Adli Sicil ve Arşiv Kaydının Silinmesi”
[5]: “Arşiv kaydının silinmesi ne kadar sürer?-129113 …”
[6]: “T.C. A D A L E T B A K A N L I Ğ I Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdü”
[7]: “Art. 89 GDPR – General Data Protection Regulation (GDPR)”
[8]: “Retention of research records and data – University of Bristol”